३१ असोज,सप्तरी। यमपञ्चकको पहिलो दिन आज कागतिहार हो । आजको दिन नेपालीहरुले आ–आफ्नो घरआँगनमा कागलाई डाकेर विभिन्न परिकारको चारो दिएर पूजा गर्ने गर्छन् । आजको दिन कागको पूजा नगरी खाएमा अधर्मी बनिन्छ भन्ने विश्वास छ । नेपाली समाजमा कागलाई सन्देशवाहक पंक्षीको रुपमा लिइन्छ । साथै समस्त पंक्षीहरुमध्ये सबैभन्दा चतुर पनि मानिन्छ ।
वरिष्ठ पंक्षीविद हरिशरण नेपालीका अनुसार संसारभर काग प्रजातिका पंक्षीहरु १०० किसिमका छन् । नेपालमा भने १४ किसिमका कागहरु भेटिने उनले बताए ।
एकथरी कागहरु भेज र ननभेज जे पनि खान्छन् भने अर्काथरी कागहरु ननभेज मात्र खान्छन् । कागले नेपालमा यार्सागुम्बाहरु खाएर क्षति पु¥याउने गरेको नेपाली बताउँछन् ।
‘कागलाई यार्सागुम्बा खान नदिने हो भने ३०र४० गाउँका मानिसहरु धनाढ्य बन्छन्,’ उनले भने ।
मे, जून र जुलाईमा कागको प्रजनन हुन्छ । उनीहरुले वर्षमा एक पटकदेखि तीन पटकसम्म गर्भाधान गर्न सक्छन् । एक पटकमा पाँच वटासम्म बच्चा जन्माउँछन् ।
काग ज्यादै छुचो पंक्षी पनि हो । यसले वरपरको चराचुरुङ्गीका फुल र बच्चा खाएर दुःख दिन्छ । यसले बालीनाली पनि नष्ट गर्छ । कागले भँगेराले जस्तो चुच्चोले टिपेर खानेकुरा खान सक्दैन । यसले लुछेर खान्छ ।
जे पनि खाने जात भएकाले नेपालमा कागको मासु खाने प्रचलन छैन । कागको मासु खाँदा स्वास्थ्यलाई हानी भने नगर्ने नेपालीको भनाई छ ।
